لیست انتظار پیوند کبد: مسیری پر امید و چالش‌

پیوند کبد یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین عمل‌های جراحی است که به عنوان آخرین راه حل برای درمان بیماری‌های مزمن کبدی و نارسایی کبد به کار می‌رود. در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر، تعداد بیماران نیازمند به پیوند کبد بسیار زیاد است و متأسفانه به دلیل کمبود اهدای عضو، بسیاری از بیماران در لیست انتظار طولانی قرار دارند و توزیع عادلانه اعضای اهدایی به بیماران مقوله‌ای پیچیده است. در این مطلب، به بررسی ابعاد مختلف لیست انتظار پیوند کبد، از جمله شرایط پیوند، ثبت‌نام و روند انجام این عمل در تهران و به طور خاص در بیمارستان فیروزگر خواهیم پرداخت.

چرا پیوند کبد انجام می‌شود؟

پیوند کبد زمانی انجام می‌شود که کبد فرد به دلیل ابتلا به بیماری و یا آسیب دچار اختلال در عملکرد شود و کارآیی خود را از دست بدهد. برخی از این بیماری‌های کبدی مزمن عبارتند از: بیماری کبد الکلی، سرطان‌هایی که در کبد شروع می‌شوند، همراه با سیروز، بیماری کبد چرب (هپاتیت استئاتوهپاتیت غیرالکلی) سیروز کبد ناشی از هپاتیت مزمن C و برخی بیماری‌های ژنتیکی به مرحله‌ای پیشرفت کنند که عملکرد کبد به شدت کاهش یافته و زندگی بیمار را تهدید کند؛ آترزی صفراوی نیز شایع‌ترین دلیل نیاز کودکان به پیوند کبد است. برخی عوامل نیز باعث نارسایی کبدی شده و بیمار را در شرایطی قرار می‌دهند که نیاز به پیوند پیدا می‌کند. برخی از عوامل بروز نارسایی کبدی عبارتند از: واکنش‌های بد به داروهای تجویزی، مواد مخدر غیرقانونی و گیاهان دارویی، هپاتیت ویروسی، سموم، انسداد رگ‌های خونی کبد، بیماری‌های خود ایمنی و برخی اختلالات ژنتیکی. در این شرایط، پیوند کبد تنها راه نجات بیمار است.

سال‌ها تجربه دکتر سید یحیی ضرغامی در جراحی‌های پیچیده شکمی، تضمین سلامتی شما

شرایط پیوند کبد

برای انجام پیوند کبد، بیمار باید شرایط خاصی داشته باشد که عبارتند از:

• تشخیص قطعی بیماری کبدی: بیماری کبدی باید توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود و شدت آن به حدی باشد که نیاز به پیوند داشته باشد.
• ارزیابی کامل سلامت: بیمار باید از نظر قلبی، ریوی، کلیوی و سایر اندام‌ها سالم باشد و وضعیت سلامت کلی بیمار باید به شکلی باشد که توانایی جسمانی کافی برای تحمل عمل جراحی و روند بهبودی پس از آن را داشته باشد.
• سن بیمار: بیشتر پیوندها برای بیماران زیر ۷۰ سال انجام می‌شود؛ با این حال، هر مورد بر اساس شرایط فردی ارزیابی می‌شود.
• آمادگی روانی: پیوند کبد یک عمل جراحی بزرگ و همراه با عوارض است. از آنجایی که پیوند کبد نیاز به مراقبت‌های طولانی‌مدت و مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دارد، بیمار باید از لحاظ روانی و اجتماعی برای تحمل این چالش‌ها آماده باشد.
• لیست انتظار برای پیوند کبد: یافتن اهداکننده مناسب یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیوند کبد است. اهداکننده می‌تواند فرد زنده یا فرد فوت شده باشد. در بسیاری از کشورها از جمله ایران، به دلیل محدودیت تعداد اهداکنندگان، لیست انتظار برای پیوند کبد وجود دارد و بیمارانی که در وضعیت حاد و بحرانی قرار دارند، در اولویت بالاتری برای دریافت کبد قرار می‌گیرند.

ثبت‌نام در لیست انتظار پیوند کبد

بیمارانی که شرایط پیوند کبد را دارند، باید در لیست انتظار پیوند ثبت‌نام کنند. این کار معمولاً توسط پزشک معالج انجام می‌شود و بیمار باید مدارک پزشکی خود را ارائه دهد. عموما از نتیجه آزمایش خون برای امتیازدهی به بیمار بر اساس مدل (MELD) استفاده می‌شود، این مدل استاندارد از نتیجه سه پارامتر در آزمایش خون بیمار، شامل بیلی روبین سرم، کراتینین سرم و نسبت نرمال شده بین المللی (INR) برای لخته شدن خون تشکیل می‌شود. هر چقدر امتیاز بیمار بالاتر باشد در شرایط حادتری قرار دارد و در صف انتظار اولویت بیشتری خواهد داشت.

مدت زمان انتظار در لیست: هر بیمار کبدی بسته به شرایطی مانند گروه خونی، میزان امتیاز (MELD)، همخوانی با کبد اهدا شده و در دسترس بودن کبد اهدایی ممکن است در لیست انتظار پیوند باقی بماند. این شرایط ممکن است از چند هفته تا یکسال به طول انجامد.

معاینه منظم: بیمارانی که در صف پیوند کبد قرار دارند باید به صورت مرتب مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند و هر گونه تغییری در شرایط و وضعیت بیمار رصد شده و توسط تیم پزشکی بررسی شود.

لیست انتظار پیوند کبد در تهران

در تهران، چندین مرکز درمانی وجود دارند که عمل پیوند کبد را انجام می‌دهند، از جمله بیمارستان امام خمینی، بیمارستان طالقانی و بیمارستان مسیح دانشوری اما یکی از بهترین این مراکز، بیمارستان فیروزگر است که در زمینه پیوند کبد فعالیت قابل توجهی دارد. بیمارستان فیروزگر دارای جراحان و متخصصان با تجربه و آموزش‌دیده در زمینه پیوند کبد است که توانایی مدیریت موارد پیچیده پیوند و مراقبت‌های بعد از آن را دارند. این تیم تخصصی شامل جراحان کبد، متخصصان بیهوشی، پرستاران آموزش‌دیده و کادر پشتیبانی ماهر می‌باشد. فیروزگر با برخورداری از امکانات و تجهیزات مدرن، امکان انجام پیوندهای پیچیده و مراقبت‌های ویژه پس از جراحی را به‌طور مؤثر فراهم کرده است. این تجهیزات کمک می‌کند که کیفیت پیوند افزایش یافته و عوارض احتمالی به حداقل برسد.

دکتر سید یحیی ضرغامی فلوشیپ جراحی‌های کبد/ جراح پیوند کبد/ جراحی مجاری صفراوی / پیوند اعضای داخل شکم

پیوند کبد اورژانسی

در برخی موارد، وضعیت بیمار به قدری وخیم می‌شود که نیاز به پیوند کبد به صورت اورژانسی احساس می‌شود به دلیل نارسایی حاد کبد یا تشدید سریع بیماری کبدی در وضعیت خطرناکی قرار می‌گیرد و نیاز به پیوند فوری دارد. در این شرایط، بیمار در اولویت قرار می‌گیرد و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری خواهد شد. در این موقعیت و برای این بیماران تلاش می‌شود تا هرچه سریع‌تر کبد اهدایی یافت شود و در لیست انتظار اورژانسی قرار می‌گیرند چرا که خطر مرگ برای بیمار بیش از سایرین است.

نتیجه‌گیری

پیوند کبد یک جراحی پیچیده و حساس است که می‌تواند زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی مزمن را نجات دهد. با این حال، کمبود اهدای عضو یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیوند کبد در ایران است. بنابراین، افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت اهدای عضو و ترویج این فرهنگ می‌تواند به کاهش طول لیست انتظار پیوند و نجات جان بسیاری از بیماران کمک کند.

لینک ثبت نام دریافت کارت اهدای عضو: ehdacenter.ir