جراحی مجاری صفراوی

مجاری صفراوی، شبکه‌ای از لوله‌های باریک هستند که صفرا را از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک منتقل می‌کنند. صفرا، مایعی است که به هضم چربی‌ها کمک می‌کند و توسط کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. گاهی اوقات، این مجاری ممکن است به دلیل سنگ صفرا، تومور، التهاب یا سایر عوامل، مسدود شوند. این انسداد می‌تواند منجر به درد شدید در ناحیه شکم، زردی (یرقان)، تب و سایر علائم شود. در این موارد، جراحی مجاری صفراوی می‌تواند به عنوان یک راهکار درمانی مؤثر برای بازگرداندن جریان طبیعی صفرا و رفع علائم بیمار مورد استفاده قرار گیرد. جراحی مجاری صفراوی، به طور کلی شامل روش‌هایی است که برای تشخیص و درمان بیماری‌های مجاری صفراوی انجام می‌شود. اقدامات جراح مجاری صفراوی می‌تواند شامل برداشتن سنگ صفرا، ترمیم یا برداشتن مجاری صفراوی آسیب‌دیده، برداشتن کیسه صفرا و یا قرار دادن استنت در مجاری صفراوی باشد. انتخاب نوع جراحی به علت انسداد، شدت بیماری و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. در برخی موارد، جراحی مجاری صفراوی ممکن است به صورت اورژانسی انجام شود، به خصوص اگر انسداد مجاری صفراوی منجر به عفونت شدید یا آسیب به کبد شده باشد.

دکتر سید یحیی ضرغامی فلوشیپ پیوند کبد/ جراحی پانکراس/ جراحی مجاری صفراوی / پیوند اعضای داخل شکم

سرطان‌های مجرای صفراوی

سرطان‌های مجرای صفراوی، تومورهای بدخیمی هستند که در مجاری صفراوی ایجاد می‌شوند. این سرطان‌ها نسبتاً نادر هستند، اما می‌توانند بسیار تهاجمی باشند. تشخیص زودهنگام سرطان مجرای صفراوی بسیار مهم است، زیرا در مراحل اولیه، شانس درمان موفق بیشتر است. علائم سرطان مجرای صفراوی می‌تواند شامل درد شکم، زردی، کاهش وزن، خستگی و تب باشد. با این حال، این علائم می‌توانند در سایر بیماری‌های کبدی و صفراوی نیز دیده شوند، بنابراین تشخیص دقیق سرطان مجرای صفراوی نیازمند انجام آزمایش‌های تکمیلی مانند تصویربرداری و بیوپسی است. درمان سرطان مجرای صفراوی به مرحله سرطان، محل تومور و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. در برخی موارد، جراحی برای برداشتن تومور ممکن است امکان‌پذیر باشد. با این حال، در بسیاری از موارد، سرطان مجرای صفراوی در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود و جراحی ممکن است امکان‌پذیر نباشد. در این موارد، درمان‌های دیگری مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است برای کنترل علائم و افزایش طول عمر بیمار استفاده شوند.

علائم و نشانه‌های انسداد مجرای صفراوی

انسداد مجرای صفراوی می‌تواند با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه باشد. برخی از شایع‌ترین علائم انسداد مجرای صفراوی عبارتند از:

• درد شکم: درد در قسمت بالای سمت راست شکم، یکی از شایع‌ترین علائم انسداد مجرای صفراوی است. این درد ممکن است به شانه راست یا پشت نیز منتشر شود.
• زردی (یرقان): زردی پوست و سفیدی چشم، یکی دیگر از علائم شایع انسداد مجرای صفراوی است. این علامت به دلیل تجمع بیلی‌روبین (یک ماده زرد رنگ که در صفرا وجود دارد) در خون ایجاد می‌شود.
• تب: تب می‌تواند نشانه‌ای از عفونت مجاری صفراوی باشد که در اثر انسداد ایجاد شده است.
• تهوع و استفراغ: این علائم می‌توانند به دلیل اختلال در هضم چربی‌ها در اثر انسداد مجرای صفراوی ایجاد شوند.
• تغییر رنگ مدفوع و ادرار: مدفوع ممکن است به رنگ روشن یا خاکستری درآید و ادرار ممکن است تیره شود.

علل بروز انسداد مجرای صفراوی

انسداد مجرای صفراوی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین علل انسداد مجرای صفراوی عبارتند از:

• سنگ صفرا: سنگ‌های صفراوی، رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند مجاری صفراوی را مسدود کرده و منجر به علائم انسداد شوند.
• تومورهای مجرای صفراوی: تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم مجرای صفراوی می‌توانند باعث انسداد مجاری صفراوی شوند.
• التهاب مجرای صفراوی: التهاب مجرای صفراوی (کلانژیت) می‌تواند باعث تنگ شدن یا انسداد مجاری صفراوی شود.
• تنگی مجرای صفراوی: تنگی مجرای صفراوی می‌تواند به دلیل جراحی قبلی، آسیب یا التهاب ایجاد شود.

برداشتن استنت مجاری صفراوی: چه زمانی و چگونه؟

استنت مجاری صفراوی، یک لوله کوچک است که برای باز کردن مجرای صفراوی مسدود شده، در داخل مجرا قرار داده می‌شود. استنت‌ها می‌توانند از جنس پلاستیک یا فلز باشند و به صورت موقت یا دائمی قرار داده شوند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به برداشتن استنت مجاری صفراوی باشد. برداشتن استنت معمولاً زمانی انجام می‌شود که انسداد مجاری صفراوی برطرف شده باشد یا استنت باعث ایجاد عوارض شود. برداشتن استنت می‌تواند از طریق ERCP یا جراحی باز انجام شود.

کاربردهای استنت مجاری صفراوی

استنت مجاری صفراوی علاوه بر درمان انسداد مجاری صفراوی، کاربردهای دیگری نیز دارد. به عنوان مثال، استنت‌ها می‌توانند برای تسکین علائم در بیماران مبتلا به سرطان مجرای صفراوی غیرقابل جراحی استفاده شوند. همچنین، استنت‌ها می‌توانند برای جلوگیری از تنگی مجرای صفراوی پس از جراحی استفاده شوند.

عوارض و خطرات جراحی مجاری صفراوی

جراحی مجاری صفراوی مانند هر عمل جراحی دیگری، با عوارض و خطراتی همراه است. برخی از عوارض شایع پس از جراحی مجاری صفراوی عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی
• نشت صفرا
• آسیب به مجاری صفراوی یا سایر اندام‌ها
• پانکراتیت (التهاب پانکراس)

خطر این عوارض در بیمارانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و مشکلات تنفسی هستند، بیشتر است. همچنین، نوع جراحی و تجربه جراح مجاری صفراوی نیز می‌تواند در میزان عوارض تأثیرگذار باشد.

در پایان

جراحی مجاری صفراوی یک روش درمانی مؤثر برای بسیاری از بیماری‌های مجاری صفراوی است. این جراحی می‌تواند انسداد مجاری صفراوی را برطرف کرده، علائم بیمار را بهبود بخشد و کیفیت زندگی او را افزایش دهد. با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگری، جراحی مجاری صفراوی نیز با خطرات و عوارضی همراه است. در نهایت، جراحی مجاری صفراوی می‌تواند یک گام مهم در مسیر بهبودی و بازگشت به زندگی عادی برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مجاری صفراوی باشد. با پیشرفت‌های اخیر در زمینه جراحی مجاری صفراوی، این عمل جراحی با کمترین تهاجم و عوارض انجام می‌شود و بیماران می‌توانند با خیالی آسوده‌تر این روش درمانی را انتخاب کنند.