علائم غلظت خون و راه های درمان غلظت خون

خون ترکیبی حیات بخش و از ارکان ضروری حیات انسان است. اکسیژن مواد مغذی و هورمون‌ها را به سلول‌ها رسانده و مواد دفعی بدن را جمع‌آوری می‌کند. یک ویژگی بسیار مهم در خون، غلظت آن است. این غلظت بر جریان خون و کارکرد اندام‌ها تاثیر زیادی دارد. غلظت خون در واقع شاخصی برای تعداد گلبول‌های قرمز در حجم مشخصی از پلاسما است. اگر این نسبت زیاد شود غلظت خون رخ داده و عوارض متعددی برای بدن به همراه خواهد داشت.

غلظت خون دلایل متنوعی دارد. می‌تواند ناشی از کم آبی بدن، بیماری‌های مزمن، اختلالات خونی و مصرف برخی از دارو‌ها باشد. افزایش غلظت خون ممکن است باعث بروز عوارضی همچون خستگی، سردرد، سرگیجه، تنگی نفس و افزایش فشار خون باشد. توجه داشته باشید که عدم رسیدگی و درمان این بیماری در زمان لازم، ممکن است باعث لخته شدن خون و انواع سکته مغزی و قلبی شود.

دکتر سید یحیی ضرغامی فلوشیپ پیوند کبد/ جراحی پانکراس/ جراحی مجاری صفراوی / پیوند اعضای داخل شکم

غلظت خون چیست؟

غلظت خون به معنای افزایش میزان هماتوکریت و یا غلظت هموگلوبین خون در بدن است. هموگلوبین در واقع پروتئینی موجود در گلبول‌های قرمز است و هماتوکریت به معنای درصد گلبول‌های قرمز موجود در حجم خون است؛ افزایش مقدار این دو فاکتور باعث غلیظ شدن خون می‌شوند و این به نوبه خود خطر سایر مشکلات سلامتی، مانند لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. بیماری افزایش غلطت خون یا پلی سیتمی ورا (Polycythemia vera) که مغز استخوان فرد مبتلا بیش از حد گلبول قرمز می‌سازد، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که هر کدام گزینه‌های درمانی خاص خود را دارند. پلی سیتمی به دو شکل اولیه و ثانویه بروز پیدا می‌کند که نتیجه هر دو افزایش سطح گلبول قرمز در خون است؛ اما منشا متفاوتی دارند، نوع اولیه حاصل اختلال در مغز استخوان است و نوع ثانویه در پاسخ بدن به اختلالی دیگر و برای جبران کمبودهایی مثل کمبود اکسیژن رخ میدهد. درمان پلی سیتمی شامل درمان هرگونه بیماری زمینه‌ای، در صورت امکان، و یافتن راه‌هایی برای کاهش سطح سلول‌های خونی است.

علت غلظت خون چیست؟

غلظت خون به دلایل متعددی ایجاد می‌شود. یکی از دلایل آن ممکن است سیگار کشیدن باشد. در این افراد به دلیل کاهش اکسیژن خون، غلظت گلبول‌های قرمز در خون زیاد می‌شود. البته در برخی مواقع غلظت خون به علت بیماری‌های قلبی و ریوی نیز رخ می‌دهد. در مناطقی مانند کوهستان‌ها که غلظت اکسیژن پایین است نیز برخی افراد دچار غلظت خون می‌شوند. در مواردی علت بروز غلظت بالای خون وجود برخی بیماری‌های ژنتیکی و زمینه ارثی نیز هست. ممکن است مصرف برخی داروها که خاصیت ادرارآوری دارند مثل دیورتیک‌ها باعث کاهش آب بدن و غلیظ شدن خون شود.

انجام جراحی کبد توسط دکتر یحیی ضرغامی در بیمارستان فیروزگر به همراه تیمی مجرب

روش‌های پیشگیری از غلظت خون

این بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، با درمان مناسب، می‌توانید از علائم و عوارض جلوگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید. گاهی اوقات می‌توانید با اجتناب از مواردی که بدن شما را برای مدت طولانی از اکسیژن محروم می‌کند، از پلی سیتمی ثانویه که در اثر کاهش سطح اکسیژن بدن رخ میدهد، جلوگیری کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از کوه نوردی، زندگی در ارتفاعات بالا یا سیگار کشیدن خودداری کنید.

افرادی که بیماری‌های قلبی یا ریوی جدی دارند ممکن است به پلی سیتمی ثانویه مبتلا شوند. درمان بیماری زمینه‌ای ممکن است پلی سیتمی ثانویه را بهبود بخشد. پیروی از یک سبک زندگی سالم برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی و ریوی نیز به شما کمک می‌کند تا از پلی سیتمی ثانویه جلوگیری کنید.

جراحی پانکراس نجات دهنده زندگی و امیدی برای مبتلایان به بیماری‌های پانکراس

علائم غلظت خون

علائم شما (از جمله شدت آن‌ها) به عامل ایجاد آن بستگی دارد. به عنوان مثال، علل ثانویه ممکن است علائمی ایجاد کند که عبارتند از:

• سردرد
• گیجی
• مشکل خواب
• ضعف و خستگی.

علل اولیه پلی سیتمی ورا ممکن است علائم شدیدتری ایجاد کند، از جمله:

• فشار خون بالا
• عرق شبانه
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• درد شدید، تورم و حساسیت در مفاصل شما (نقرس)
• مشکلات خونریزی، از جمله خونریزی مکرر بینی و کبودی آسان
• خارش پوست که ممکن است بعد از قرار گرفتن در آب گرم بدتر شود.
• احساس سوزن سوزن شدن (سوزن سوزن شدن) در بازوها، پاها، دست‌ها یا پاها
• سوزش و قرمزی به خصوص در صورت، دست‌ها یا پاها

روش‌های درمان غلظت خون

اکثر علل غلظت خون قابل درمان نیستند. در عوض، درمان می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. با علل جدی‌تر غلظت خون ارائه دهنده شما ممکن است درمان‌هایی را برای جلوگیری از عوارض احتمالی مانند لخته شدن خون ارائه دهد.

انجام جراحی هپاتوبیلیاری در بیمارستان فیروزگر توسط دکتر سید یحیی ضرغامی

فلبوتومی (ونکسیون)

فلبوتومی رایج‌ترین درمان پلی سیتمی ورا است. پزشک خون را برای از بین بردن گلبول‌های قرمز اضافی و کاهش حجم کلی خون خارج می‌کند. علل ثانویه اغلب به این درمان نیاز ندارند.

داروها

اگر در معرض خطر ابتلا به لخته شدن خون هستید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که به طور منظم دوز پایین آسپرین مصرف کنید. پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی را تجویز کند که می‌تواند تعداد گلبول‌های قرمز شما را کاهش دهد، از جمله:

• هیدروکسی کاربامید.
• هیدروکسی اوره
• بوسولفان.
• اینترفرون آلفا
• روکسولیتینیب

همچنین پزشک ممکن است داروها و روش‌های خاصی را برای درمان بیماری زمینه‌ای که باعث پلی سیتمی می‌شود توصیه کند.

عوارض پلی سیتمی

غلظت خون در صورتی که به موقع و به درستی کنترل نشود می‌تواند عوارض متعددی برای سلامتی فرد داشته باشد. از میان عوارض غلظت خون موارد زیر حائز اهمیت هستند:

• افزایش غلظت خون در بدن باعث کندشدن حرکت خون در قلب و رگ‌ها می‌شود که باعث گرفتگی اندام‌هایی مانند دست و پا یا سکته مغزی خواهد شد.
• افزایش غلظت خون، می‌تواند باعث آمبولی ریوی شود.
• باعث خونریزی از بینی می‌شود.
• باعث می‌شود که کبد و طحال بزرگ شوند.