نشانه‌های معده درد عصبی | چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
استرس می‌تواند باعث ایجاد علائمی از دلپیچه و دل درد، تا ناراحتی معده شود، تا جایی که از دردهای گاه و بی‌گاه آن کلافه شوید. عولرض استرسی که متحمل می‌شوید، بعضا به صورت معده درد عصبی بروز پیدا می‌کند. ورم معده یا معده درد عصبی از نشانه‌های بارز این است که چگونه احساسات یک فرد می‌تواند بر بدن او تأثیر بگذارد و در عملکرد آن اختلال ایجاد کند. معمول‌ترین شیوه درمان معده درد عصبی این است که راهی برای کاهش اضطراب، استرس و تنش بیمار پیدا می‌شود.
استرس و اضطراب مزمن از علل شایع ناراحتی معده هستند که می‌توانند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارند و منجر به مشکلات معده جدی و طولانی مدت شوند، اما معده درد عصبی معمولاً موقتی است و خیلی جدی گرفته نمی‌شود، اما درد و ورم آن غیرقایل انکار است. بنابراین همراه ما باشید تا به بهترین نحو شما را با علائم، علل بروز، راه‌های پیشگیری و درمان آن آشنا کنیم. در این مقاله به این نیز می‌پردازیم که چه زمانی بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
چرا استرس باعث درد و ناراحتی معده می‌شود؟
تحقیقات نشان داده است که ارتباط زیادی بین مغز و دستگاه گوارش انسان وجود دارد. شبکه عصبی روده، به عنوان بخشی از شبکه عصبی که در خدمت دستگاه گوارش است، ارتباط مستقیمی بین مغز و دستگاه گوارش برقرار می‌کند. این شبکه در موقعیت‌های استرس‌زا می‌تواند باعث شود که فرآیندهای فیزیولوژیکی طبیعی، دردناک تلقی شوند.
وقتی اضطراب و استرس داریم، هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی در بدن شروع به ترشح می‌کنند و بر تحرک روده، نحوه فشار به ماهیچه‌های روده و معده، و حرکت مواد زائد در بدن تأثیر منفی می‌گذارند. استرس همچنین می‌تواند بر تعادل باکتری‌ها در روده نیز تأثیر بگذارد و از این طریق نیز باعث ناراحتی معده شود.
افرادی که تجربه استرس و اضطراب مزمن دارند، نباید پرخوری کنند یا غذاهای ناسالم مصرف نمایند. برخی از غذاها، مانند محصولاتی که مقادیر بالای قند طبیعی و مصنوعی دارند، اغلب دیر هضم می‌شوند که باعث ناراحتی معده خواهد شد. استرس و اضطراب مزمن نیز خود می‌تواند دلیلی باشد تا افراد به کشیدن سیگار، یا مصرف بیش از حد الکل یا کافئین روی آوردند که همه اینها باعث تشدید علائم گوارشی این بیماری خواهند شد.
علائم معده درد عصبی
علائم رایج معده عصبی شامل موارد زیر است:
- دل درد و دل پپیچه
- احساس پیچ خوردگی، گره خوردگی یا پیچ خوردگی در شکم
- احساس نگرانی و اضطراب
- لرزش و انقباض عضلات
- نفخ مکرر
- ناراحتی معده، حالت تهوع، یا بی حالی
- سوء هاضمه یا سیری سریع هنگام غذا خوردن
- احساس گرما یا نفخ در معده
- افزایش ادرار و حرکات روده
- دفع گاز مداوم
- تغغیر اشتها
- تکرر ادرار و ودفوع
در موارد نادر، معده عصبی ممکن است روده‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. تکرر ادرار یا ادرار کنترل نشده و همراه با رفلاکس یا استفراغ می‌تواند نتیجه ابتلا یک معده عصبی باشد، اما نه همیشه.
معده درد عصبی که به پشت می‌زند
معده درد عصبی ممکن است بخشی از پشت شما را هم درگیر کنید. ممکن است زمانی که خم می‌شوید دردش تسکین پیدا کند، و زمانیکه سرفه می‌کنید بدتر شود. این درد ممکن است پس از حالت تهوع و استفراغ یا ریفلاکس به وجود آید، یا بر اثر التهاب روده باشد. معده دردی که به پشت هم بزند یا احساس تیرکشیدگی در پشت ایجاد کند می‌تواند بر اثر دلایل متعدد ایجاد شود. یکی از دلایل آن این است که احتملا بخشی از مری درگیر بیماری شده است. علت دیگر می‌تواند این باشد که این اضطراب توامان به معده و قلب فشار وارد می‌کند که بهتر است به پزشک مراجع شود.
معده درد عصبی چقدر طول می‌کشد؟
به طور معمول معده درد عصبی نباید بیش از چند ساعت طول بکشد و با پایان یافتن شرایط استرس زا از بین خواهد رفت. اگر ناراحتی و درد معده‌تان بیش از یک روز طول بکشد، ممکن است چیزی غیر از استرس باعث ایجاد درد شده باشد و باید با پزشک خود تماس بگیرید. البته معده درد عصبی ممکن چند روز تا یک هفته نیز همراه شما باشد.
چگونه می‌توانم بفهمم که معده درد عصبی موقت است یا به پیگیری جدی‌تری نیاز دارد؟
اگر علائم معمول معده درد عصبی را در خود می‌بینید، جای نگرانی نیست. در صورت تکرار به پزشک مراجعه کنید. اما علائم هشدار دهنده مانند کاهش وزن شدید، وجود خون در مدفوع، مدفوع سیاه رنگ، یا آزمایش خون غیرطبیعی (که حاکی از کم خونی باشد)، می‌تواند تا حدودی باعث نگرانی شود. هر گونه علائم مزمن گوارشی مستلزم ارزیابی توسط متخصص گوارش و آزمایشات تکمیلی است.
در صورت نیاز به جراح متخصص کبد، معده، پانکراس و سایر اندام‌های گوارشی می‌توانید به دکتر ضرغامی، فوق متخصص جراحی‌های کبدی، در بیمارستان فیروزگر مراجعه کنید.
اگر در یک موقعیت استرس‌زا دچار معده درد شدم باید به پزشک مراجعه کنم؟
به صورت میانگین بهتر است سالی یک بار به پزشک مراجعه نمایید، و اگر مشکلات معده یا ناراحتی‌های گوارشی دارید باید به پزشک اطلاع دهید. همچنین، اگر احساس می‌کنید این درد به زودی برطرف نخواهد شد، یا ممکن است دوباره تکرار شود، حتما با پزشک تماس بگیرید.
هنگام ناراحتی معده چه غذاهایی می‌توان خورد؟
هر غذایی که شرایط معده را بدتر نکند، می‌توان مصرف کرد. اما بهتر است بدانیم مصرف چه غذاهایی اکیدا ممنوع است. بهتر است از غذاهای تند، غذاهای چرب یا سرخ شده، غذاهای ناسالم، و هر چیزی که قند طبیعی یا مصنوعی زیادی دارد، مانند غلات شیرین، دسر، و نوشابه‌های گازدار پرهیز کنید. غذاهای ساده هضم مانند نان، برنج، موز، سوپ، و آب گزینه‌های خوبی هستند تا زمانی که معده شما آرام شود. در ادامه به لیست غذاهایی که می‌توانید مصرف کنید، اشاره شده است.
- زنجبیل
- اوتمیل
- موز
- تخم کدو
- انواع سبزیجات
- چای و دمنوش
- شکلات تلخ
- برنج سفید
- اسفناج
- بابونه
- تخم مرغ (ترجیحا به صورت آبپز)
از مواردی که اسید معده را تحریک می‌کند، بپرهیزید.
آیا اضطراب می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدت معده شود؟
به طور معمول، استرس موقتی است. بنابراین مشکلات گوارشی شما نیز پس از فروکش کردن استرس متوقف خواهد شد. با این حال، اضطراب مزمن می‌تواند منجر به بروز علائم مزمن دستگاه گوارش هم بشود. استرس و اضطراب به تنهایی باعث ایجاد زخم یا آسیب به دستگاه گوارش نمی‌شوند، اما می‌تواند باعث ایجاد علائم آزاردهنده گوارشی پیوسته شود. در افرادی که به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مبتلا هستند، استرس می‌تواند باعث تشدید علائم IBS مانند یبوست، نفخ و اسهال شود. متخصص گوارش می‌تواند به شما در درمان این مشکلات کمک کند.
آیا معده درد عصبی می‌تواند در آینده منجر به سرطان معده یا روده بزرگ شود؟ افراد مبتلا نیاز به غربالگری دارند؟
انجمن پزشکان دستگاه گوارش توصیه می‌کند که بزرگسالانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند، غربالگری‌های منظم را از ۴۵ سالگی شروع کنند. افرادی که سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال، و سایر سرطان‌های دستگاه گوارش، از جمله سرطان معده یا پانکراس دارند، یا درگیر بیماری‌های گوارشی مانند بیماری التهابی روده (IBD) هستند، ممکن است زودتر از ۴۵ سالگی به غربالگری معمول سرطان نیاز داشته باشند. اما در رابطه با معده درد عصبی موردی ذکر نشده است.
آیا معده درد عصبی در دوران بارداری آسیب‌زا خواهد بود؟
عموما باداری امری استرس‌زا برای زنان است. بنابراین طبیعی است که برخی از زنان اینگونه به این موقعیت واکنش دهند و دچار اضطراب و ناراحتی‌های عصبی در معده شوند. برای جلوگیری و درمان بهتر است به فعالیتی سبک مانند یوگا بپردازید، غذاهای سالم و آب فراوان مصرف کنید، و مدیتیشین کنید. حتما تمام موارد را با پزشک مربوطه طی ویزیت‌های دوره‌ای در میان بگذارید تا موجب نگرانی‌های بی‌مورد نشود.
چگونه درد معده ناشی از استرس را متوقف کنم؟
محرک‌های استرس خود را شناسایی کنید. ببینید آیا کنترل استرس و اضطراب در زندگی ناراحتی معده‌تان را نیز کاهش می‌دهد یا خیر. مراقب غذاهایی که می‌خورید نیز باشید. غذای ناسالم می‌تواند دردهای عصبی معده را تشدید کنند. به پزشک خود بگویید چه تجربه‌ای داشته‌اید تا بتواند ارزیابی درستی از وضعیت شما به عمل آورد و دلیل واقعی ناراحتی شما را تشخیص دهد.
چگونه استرس و اضطراب را کاهش دهم؟
• فعالیت خود را افزایش دهید و از نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
• عمیق نفس بکشید.
• هنگام انجام یک فعالیت استرس زا، استراحت‌های کوتاه داشته باشید.
• در ۲۴ ساعت حداقل ۷ ساعت بخوابید.
• غذاهای سالم بخورید و از غذاهای ناسالم پرهیز کنید.
• مصرف الکل را به حداقل برسانید.
• با دیگران معاشرت کنید، لبخند بزنید، و روحیه خود را شاد نگه دارید.
• زمانی را در طبیعت یا فضای باز سپری کنید.
• مدیتیشن کنید.
• در مورد چیزی که شما را تحت فشار قرار می‌دهد،با یک دوست یا درمانگر صحبت کنید.
چگونه معده عصبی را درمان کنم؟
معده عصبی را اغلب می‌توان به صورت خانگی و نیز با تغییر سبک زندگی درمان کرد.
داروهای گیاهی را امتحان کنید
برخی از گیاهان دارویی می‌توانند معده عصبی را در برخی از افراد تسکین دهند. اگر حالت تهوع دارید، چای زنجبیل می‌تواند به شما در دمان آن کمک کند. می‌توانید برای از بین بردن طعم تیز زنجیل، چای زنجبیل را با نبات میل کنید.
گیاهان دیگر مانند نعناع، نعناع فلفلی، اسطوخودوس یا بادرنجبویه نیز به عنوان گیاهان دارویی ضد اسپاسم شناخته شده‌اند. این گیاهان اسپاسم و سفت شدن عضلات صاف را که باعث ایجاد دلپیچه، نفخ، گرفتگی و ناراحتی معده می‌شود، متوقف می‌کنند. یک یا دو برگ از یک گیاه زنده را خام بخورید، یا به صورت دمنوش از این گیاهان لذت ببرید.
از کافئین به خصوص قهوه پرهیز کنید
محتوای کافئین موجود در قهوه می‌تواند باعث تحریک عصبی و اضطراب شود یا آن را تشدید کند. نوشیدنی‌هایی که کافئین کمتری دارند، مانند چای سبز می‌توانند جایگزین مناسب قهوه باشند.
نفس عمیق بکشید و مدیتیشن کنید
تمرینات ذهنی به شما کمک می‌کند روی تنفس خود تمرکز کنید و از پرش ذهنی جلوگیری می‌کند. این کار استرس و اضطرابی را که باعث ایجاد معده عصبی می‌شود، از شما دور می‌کند. نفس‌های عمیق بسیار تاثیرگذار هستند. اگر مدیتیشن را دوست دارید یا هر ترفند ذهنی دیگری دارید که شما را آرام می‌کند، همان روش را امتحان کنید.
از گیاهان دارویی که خاصیت آرامبخشی دارند، استفاده کنید
بخورهای گیاهی معطر به عنوان درمان افراد مبتلا به اضطراب شناخته شده‌اند. محصولات گیاهی آرام بخش مانند بابونه، اسطوخودوس، و گل خاصیت آرامبخشی دارند.
با خود خلوت کنید
در نهایت، زمان و مکانی را به خودتان اختصاص دهید تا ذهن خود را از هرگونه درگیری پاک کنید و کنترل احساسات خود را به دست بگیرید. اگر صحبت با یکی از دوستان، اعضای خانواده یا یکی از عزیزان به شما کمک می‌کند، در این مدت که با خود خلوت کرده‌اید می‌توانید با آنها نیز گپی بزنید. هم‌نشینی با فردی که به او اعتماد دارید می‌تواند به شما کمک کند بر اضطراب غلبه کنید.
گاهی می‌توانید به یک موسیقی آرام نیز بسنده کنید.
چگونه از بروز معده درد عصبی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری به مراتب بهتر از درمان است. با انتخاب یک سبک زندگی سالم می‌توانید بسیاری از بیماری‌های شایع از جمله معده درد عصبی را از خود دور کنید.
۱. همین حالا استرس را از خود کنید
اگر هر روز با تجربیات استرس‌زای مزمن و بسیاری از علائم عصبی معده روبرو هستید، یافتن زمان و راه‌هایی برای مدیریت استرس ضروری است. با کاهش استرس و دوری از موقعیت‌های تنش‌زا معده عصبی شما ممکن است فروکش کند.
۲. از سلامت روده اطمینان حاصل کنید
سوء هاضمه، نفخ، و پری معده از نشانه‌های معده درد عصبی است که می‌تواند بر سلامت روده نیز تاثیر بگذارد. تغییرات ساده‌ای را در رژیم غذایی خود وارد کنید، مانند مصرف غذاهای غنی از فیبر، و محصولات پروبیوتیک، یا مکمل‌های آنها. قبل از ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها، به خصوص اگر دارو مصرف می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید.
۳. تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید
سعی کنید به جای وعده‌های غذایی بزرگ، وعده‌های غذایی کوچکتر بخورید. غذاهایی که هضم راحت دارند، انتخاب کنید. مصرف برگ‌های تلخ مانند کلم پیچ، اسفناج و کاهو در سالاد توصیه می‌شود.
۴. بیشتر ورزش کنید
ورزش و فعالیت باعث دفع استرس و خشم از بدن می‌شود. به پیاده روی بروید و از ورزش‌های آرامش‌بخش همچون یوگا غافل نشوید. فعالیت بدنی یک راه عالی برای کاهش استرس است، حتی اگر شده فقط برای پانزده دقیقه در روز باشد، حتما این عادت را وارد زندگی کنید. هنگام ورزش، بدن ماده‌ای به نام اندورفین ترشح می‌کند که باعث ایجاد شادی در بدن می‌شود.
۵. بین کار استراحت کوتاه داشته باشید
بین کار و فعالیت‌های خود استراحت‌های کوتاه داشته باشید. زنگ تفریح‌های کوتاه در کاهش استرس بسیار تاثیرگذار است. هر چند ساعت، فعالیت خود را متوقف کنید و یک دقیقه نفس عمیق و آرام را بکشید. تنفس شما باید بسیار آهسته، بی صدا و از طریق بینی باشد. هنگام دم شکم خود را به درون هدایت و حین بازدم رها کنید.
سخن پایانی
درد علامت خطر است و هر دردی اگر جدی گرفته نشود، مشکلات دیگری را به وجود می‌آورد. بنابراین بهتر است راجع به بیماری‌های شایع و علل آنها و راه‌های درمانشان بیشتر اطلاعات کسب کنیم.
اگر به طور مرتب دچار دردهایی در ناحیه معده می‌شوید، و سبک زندگی پر استرسی نیز دارید، بهتر است که به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک می‌تواند با راائه راهکارهایی به کاهش استرس شما کمک کند و در صورت وجود امراض دیگر دستگاه گوارش، آنها را به موقع شناسایی کند. اگر به پزشک عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید، ممکن است شما را به یک متخصص گوارش ارجاع دهد، تا بیماری با دقت بیشتر بررسی شود.
به یاد داشته باشید، معده درد عصبی به خودی خود بیماری مزمنی نیست و نباید موجب نگرانی شما شود. اما بهتر است که برای بهبود خود تلاش کنید. چرا که ممکن است بر اثر غفلت، در آینده این بیماری موجب آسیب به دستگاه گوارش شود.
دیدگاهی وجود ندارد.