تومور خوش‌ خیم کبد؛ انواع، علل و درمان آنها

تومور خوش خیم کبد تشکیل شده از توده‌ای با رشد غیر سرطانی می‌باشد. همچنین، در این نوع از توده‌ها متاستاز صورت نمی‌گیرد و بافت آلوده به باقی قسمت‌های بدن سرایت نمی‌کند. تومور خوش خیم کبد به دلیل بی خطر بودن عموماً علائم و نشانه‌ی چشمگیری ندارد و اغلب به صورت تصادفی حین تصویربرداری ام‌آر‌آی (MRI) از سایر نقاط کشف می‌شود. انواع متداول توده خوش خیم کبدی شامل همانژیوم کبدی، آدنوم کبدی، هیپرپلازی ندولار کانونی هستند. در مواجهه با این نوع از توده‌های خوش خیم کبدی معمولاً به دلیل عدم بروز علائم، درمان مورد نیاز نیست. درمان تومور کبد معمولاً تنها در شرایط خاصی توصیه می‌شود؛ به عنوان مثال، زمانی که تومور علائم ایجاد کرده باشد، آدنوم کبدی به سرعت در حال رشد باشد، خطر پارگی عروق و خونریزی داخلی وجود داشته باشد، یا احتمال تغییر ماهیت توده از خوش‌خیم به بدخیم مطرح باشد.

تومور خوش خیم کبد چیست؟

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، تومور خوش خیم کبد به رشد غیرسرطانی که در کبد تشکیل می‌شود اشاره دارد. این تومورها اغلب به دلیل عدم ایجاد علائم، معمولاً به طور تصادفی در طول تصویربرداری برای شرایط دیگر کشف می‌شوند. در حالی که علت دقیق تومورهای خوش خیم کبد همیشه مشخص نیست، اما معمولاً با خطرات یا عوارض سلامتی قابل توجهی همراه نیستند. در اکثر موارد توده خوش خیم کبدی فاقد هر گونه علامت است، به این معنی که هیچ علامت قابل توجهی ندارد. با این حال، در برخی موارد، اگر تومور به اندازه‌ای بزرگ شود که به اندام‌های اطراف فشار وارد کند، ممکن است افراد دچار درد یا ناراحتی در ناحیه شکم شوند. تشخیص درمان تومور کبد معمولا شامل تکنیک های تصویربرداری مانند اولتراسوند، سی تی اسکن یا ام آر آی است که می‌تواند به تشخیص اندازه، محل و ویژگی های تومور کمک کند.چشم‌انداز درمانی افراد مبتلا به این تومور به طور کلی مطلوب است و درمان تومور کبد ممکن است ضروری نباشد مگر اینکه تومور باعث علائم یا عوارض شود. در چنین مواردی، برداشتن تومور با جراحی و یا روش های دیگر ممکن است در نظر گرفته شود. برای هر کسی که مبتلا به تومور خوش خیم کبد می‌باشد، ضروری است که به طور منظم تحت نظر پزشک باشد و برای نظارت بر تومور و اطمینان از خوش خیم ماندن آن پیگیری شود.

انواع تومورخوش خیم کبد

چندین نوع توده در کبد وجود دارد که این توده ها به سایر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند، اما بسته به اندازه و محل خود ممکن است علائم ایجاد کنند. انواع تومور خوش خیم کبد شامل:

1. همانژیوم کبدی: این شایع‌ترین نوع توده خوش خیم کبدی است که از دسته ای از رگ‌های خونی تشکیل شده‌است. همانژیوم معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند و به ندرت نیاز به درمان دارد، مگر اینکه به اندازه کافی بزرگ شود که باعث ناراحتی و درد شود.
2. هیپرپلازی ندولار کانونی (FNH): FNH نوع رایج دیگری از توده در کبد است. معمولاً هیچ علامتی ندارد و به طور اتفاقی در طی آزمایشات تصویربرداری کشف می‌شود. مانند همانژیوم، FNH معمولاً نیازی به مداخله ندارد.
3. آدنوم کبدی: این نوع توده خوش خیم کبدی کمتر شایع است اما می‌تواند پیامدهای مهم‌تری داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است باعث درد یا پارگی شوند که در این موارد درمان تومور کبد از طریق جراحی لازم است.

هر یک از این انواع بسته به علائم یا خطرات مربوطه ممکن است به رویکردهای متفاوتی برای نظارت یا درمان تومور کبد نیاز داشته باشد.

سال‌ها تجربه دکتر سید یحیی ضرغامی در جراحی‌های پیچیده شکمی، تضمین سلامتی شما

علل به وجود آمدن توده در کبد

در علم پزشکی علل به وجود آمدن توده در کبد می تواند بسته به نوع توده یا تومور موجود متفاوت باشد. در حالی که علل دقیق همیشه مشخص نیست، عوامل متعددی در ایجاد توده کبدی نقش دارند:

1. تاثیرات هورمونی: یکی از عوامل اصلی مرتبط با ایجاد برخی توده‌های‌ خوش خیم کبدی، مانند آدنوم‌های کبدی، استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی یا درمان هورمونی در زنان است. این هورمون‌ها می‌توانند رشد سلول‌های کبدی را تحریک کرده و منجر به تشکیل توده در کبد شوند.
2. عوامل ژنتیکی: در برخی موارد، استعدادهای ژنتیکی ممکن است در ایجاد تومور کبدی نقش داشته باشند، به ویژه در شرایطی مانند هیپرپلازی ندولار کانونی (FNH). این ویژگی‌های ژنتیکی می‌توانند باعث رشد غیر طبیعی در بافت کبد شوند.
3. شرایط زمینه‌ای کبد: برخی توده‌های خوش خیم کبدی ممکن است در پاسخ به سایر شرایط یا بیماری‌های زمینه‌ای کبدی ایجاد شوند که باعث التهاب یا رشد غیرطبیعی سلول‌ها در کبد می‌شوند.
4. سبک زندگی و عوامل محیطی: با اینکه کمتر رایج است، عواملی مانند چاقی، مصرف الکل یا قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی می‌توانند خطر ایجاد توده‌ی کبدی را افزایش دهند.

در بیشتر موارد، تومور خوش خیم کبد نیازی به درمان فوری ندارد مگر اینکه علائم یا عوارضی ایجاد شود. با این حال، در شرایطی که توده‌ی واقع در کبد باعث ناراحتی می‌شود، بیش از حد بزرگ می‌شود یا خطر پارگی را به همراه دارد، درمان تومور کبد، مانند جراحی به منظور برداشتن تومور خوش خیم کبد، ممکن است برای جلوگیری از عوارض ضروری باشد.

علائم رایج تومور خوش خیم کبد

علائم رایج تومور خوش خیم کبد بسته به نوع و اندازه توده می‌تواند متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد، این توده‌ها هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمی‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به توده کبدی بدون علامت هستند، به این معنی که هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. با این حال، هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

1. ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه شکم: توده‌های خوش خیم کبدی بزرگتر، مانند آدنوم‌های کبدی یا همانژیوم، می‌توانند به دلیل فشار بر اندام‌های مجاور باعث درد یا احساس پری در سمت راست بالای شکم شوند.
2. تهوع یا از دست دادن اشتها: در موارد نادر، توده در کبد که به اندازه کافی بزرگ می‌شود می‌تواند بر معده تأثیر بگذارد و منجر به حالت تهوع یا کاهش اشتها شود.
3. خستگی: اگر توده خوش خیم کبد عملکرد طبیعی کبد را مختل کند، ممکن است برخی افراد دچار خستگی عمومی یا احساس ضعف شوند.
4. یرقان: اگرچه این مورد غیرمعمول است، اما توده کبدی واقع در نزدیکی مجاری صفراوی می‌تواند جریان صفرا را مسدود کند و منجر به زردی (زردی پوست و چشم ها) شود.

به طور معمول، درمان تومور کبد مورد نیاز نیست مگر اینکه این علائم شدید شوند یا توده به اندازه‌ای رشد کند که باعث بروز عوارض شود.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان

سؤالی که برای مبتلایان به توده کبدی مطرح می‌شود این است که چه زمانی برای درمان تومور کبد به پزشک مراجعه کنیم؟

یادآور می‌شویم که تومورخوش خیم کبد یک رشد غیر سرطانی در کبد است. در حالی که بسیاری از توده‌های کبدی خوش خیم علائمی ایجاد نمی‌کنند، مهم است که در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر با یک متخصص مشورت کنید:

1. درد یا ناراحتی شکم
2. کاهش وزن غیر قابل توضیح
3. تهوع و استفراغ
4. یرقان (زردی پوست و چشم)
5. احساس سیری سریع بعد از غذا خوردن

حتی اگر هیچ علامتی ندارید، توصیه می‌شود در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری کبدی یا سایر عوامل خطر، برای معاینات منظم به پزشک مراجعه کنید.

پس از تشخیص تومور خوش خیم کبد، پزشک شما تشخیص می‌دهد که آیا درمان ضروری است یا خیر. اگر توده علائم ایجاد کند، به سرعت رشد کند یا خطر سرطانی شدن آن وجود داشته باشد، ممکن است درمان توصیه شود.

پیروی از توصیه های پزشک و شرکت در قرار ملاقات های پیگیری منظم بسیار مهم است. تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند به پیشگیری از عوارض و بهبود سلامت کلی شما کمک کند.

تشخیص تومور خوش خیم کبد

فرایند تشخیص معمولاً با آزمایش‌های تصویربرداری شروع می‌شود . این آزمایشات اغلب زمانی انجام می‌شوند که تومور به طور تصادفی در طول معاینه برای سایر نگرانی‌های سلامتی کشف شده ‌است. روش های رایج تشخیص تومور خوش خیم کبد عبارتند از:

1. سونوگرافی: در اکثر مواقع انجام سونوگرافی اولین آزمایش تصویربرداری است که برای تشخیص ناهنجاری در کبد استفاده می‌شود. این به پزشکان کمک می‌کند اندازه، شکل و محل تومور را شناسایی کنند، اگرچه ممکن است به طور کامل خوش خیم یا بدخیم بودن توده را تشخیص ندهند.
2. سی تی اسکن یا ام آر آی: این تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته اطلاعات دقیقی در مورد ویژگی‌های توده در کبد ارائه می‌دهند. آنها می‌توانند به تشخیص ماهیت تومور کبدی بر اساس ظاهر بافت ها کمک کنند.
3. بیوپسی: در برخی موارد، زمانی که نتایج تصویربرداری نامشخص است، ممکن است نیاز به بیوپسی یا بافت‌برداری باشد.

در این روش نمونه کوچکی از بافت توده ی کبدی گرفته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا ماهیت تومور تایید شود.

پس از تشخیص، درمان تومور کبد به نوع توده، اندازه آن و ایجاد علائم بستگی دارد. اگر تومور کبدی بدون علامت و خوش خیم باشد، نظارت منظم از طریق تصویربرداری ممکن است توصیه شود. اگر باعث درد یا عوارضی شود، جراحی به منظور برداشتن توده ممکن است به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفته شود.

گزینه‌های درمان تومور خوش خیم کبد

اگر پس از تشخیص پزشک، بیمار نیاز به درمان داشته باشد، گزینه‌های مختلفی در دسترس است. گزینه‌های درمان تومور خوش خیم کبد اغلب به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند:

اندازه تومور: تومور‌های بزرگتر ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشند.

محل تومور: تومور‌ها در مکان های خاص ممکن است مشکل ساز تر باشند.

علائم: اگر تومور باعث درد یا علائم دیگر شود، ممکن است درمان لازم باشد.

سرعت رشد: تومور‌های با رشد سریع ممکن است به درمان تهاجمی‌تری نیاز داشته باشند.

رایج‌ترین گزینه های درمان تومور خوش خیم کبد عبارتند از:

نظارت و کنترل: بسیاری از تومور‌های خوش خیم کبدی کوچک و بدون علامت را می‌توان در طول زمان با تصویربرداری منظم، مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن، به طور ایمن کنترل کرد.

 جراحی: اگر تومور علائم ایجاد کند، به سرعت در حال رشد باشد یا در موقعیتی قرار داشته‌باشد که می‌تواند عوارض ایجاد کند، ممکن است برای برداشتن آن جراحی کبد لازم باشد.

ابلیشن: ابلیشن یک روش کم تهاجم است که برای درمان تومور کبدی از جمله توده‌های خوش خیم و بدخیم استفاده می‌شود. این شامل تخریب بافت تومور بدون برداشتن کامل آن است. انواع مختلفی از روش های ابلیشن وجود دارد که هر کدام از تکنیک های متفاوتی برای دستیابی به تخریب تومور استفاده می‌کنند.

 آمبولیزاسیون: در این روش داروی شیمی درمانی مناسب مستقیماً به توده در کبد تزریق می‌شود که به همین علت دارای عوارض جانبی داروها کاهش می‌یابد.

با در نظر گرفتن توضیحات بالا، انتخاب مناسب‌ترین روش برای درمان تومور در کبد به شرایط خاص هر مورد بستگی دارد. پزشک مزایا و خطرات هر گزینه را قبل از توصیه یک دوره درمان تومور خوش خیم کبد به دقت بررسی خواهد کرد.